🔷 योजना परिचय:
प्रधानमंत्री उज्ज्वला योजना (PMUY) ही भारत सरकारची एक महत्त्वपूर्ण योजना आहे जी गरीब आणि ग्रामीण भागातील महिलांना स्वच्छ इंधन – LPG गॅस कनेक्शन पुरवण्यासाठी 1 मे 2016 रोजी सुरू करण्यात आली. या योजनेचा मुख्य उद्देश महिलांना धूरमुक्त स्वयंपाकाची सुविधा देणे आणि त्यांचे आरोग्य सुधारण्याचा आहे.
उज्ज्वला योजना म्हणजेच प्रधानमंत्री उज्ज्वला योजना (PMUY), ज्याचे उद्दिष्ट म्हणजे गरीब कुटुंबातील महिलांना स्वच्छ इंधन म्हणून एलपीजी (LPG) गॅस कनेक्शन उपलब्ध करणे. या योजनेंतर्गत महिलांना गॅस सिलेंडर, गॅस रिफिल आणि गॅस चूल (स्टोव्ह) यांचे कनेक्शन प्रदान करण्यात आले. या योजना १ मे २०१६ रोजी प्रधानमंत्री नरेंद्र मोदी यांनी सुरू केली आणि तिचे प्रमुख उद्दिष्ट गरीब कुटुंबातील महिलांना सुरक्षित, स्वच्छ आणि आरोग्यदायक इंधन वापरण्यास प्रोत्साहित करणे होते.
🧕 महिलांसाठी योजनेचे फायदे:
- ✅ मोफत LPG गॅस कनेक्शन
- ✅ प्रथम सिलेंडर आणि स्टोव्हसाठी आर्थिक मदत
- ✅ धुरापासून मुक्त वातावरणामुळे आरोग्य रक्षण
- ✅ महिलांचा वेळ वाचतो – इतर कामासाठी वापर शक्य
- ✅ लाकूडफाटा व इंधनासाठी जंगलात जाण्याची गरज नाही
📌 पात्रता (Eligibility):
उज्ज्वला योजनेचा लाभ घेण्यासाठी महिला ही खालील अटींची पूर्तता करत असावी:
- 👩 महिला लाभार्थी असावी (18 वर्षे वयाची किंवा त्यापेक्षा जास्त)
- 🧾 BPL (Below Poverty Line) कुटुंबाची सदस्य असावी
- 📋 SECC-2011 डेटामध्ये नाव असणे आवश्यक
- 🆔 अधार कार्ड आणि बँक खाते आवश्यक
- 🏡 घरात आधीपासून LPG कनेक्शन नसावे
📝 आवश्यक कागदपत्रे:
- आधार कार्ड (महिलेचे)
- BPL प्रमाणपत्र किंवा SECC डेटा अंतर्गत नाव
- बँक पासबुक (Jan Dhan खाते असल्यास उत्तम)
- ओळखपत्र (Voter ID/PAN कार्ड)
- पासपोर्ट साइज फोटो
🛠️ अर्ज कसा करावा?
🔸 ऑफलाइन पद्धत:
- जवळच्या LPG वितरक केंद्रात जा (IOCL, HP, BP)
- अर्जाचा फॉर्म भरा – “PMUY” साठी
- आवश्यक कागदपत्रांसह फॉर्म जमा करा
- सर्व प्रक्रिया पूर्ण झाल्यावर LPG कनेक्शन व पहिला सिलेंडर मिळतो
🔹 ऑनलाइन पद्धत (काही भागात):
- IOCL / HPCL / BPCL यांच्या अधिकृत वेबसाइट्सवर फॉर्म भरता येतो
- www.pmuy.gov.in वर अधिक माहिती मिळू शकते
🎯 योजना अंतर्गत लाभ किती?
- ₹1600 पर्यंत गॅस कनेक्शन शुल्क सरकारकडून दिले जाते
- काही भागांमध्ये स्टोव्ह आणि पहिल्या रिफिलसाठीही अनुदान
- LPG वितरकांकडून EMI च्या सुविधाही मिळू शकतात
🌍 योजना प्रभाव (2024 पर्यंत):
- 10 कोटींहून अधिक महिलांना लाभ
- ग्रामीण महिलांमध्ये आरोग्य सुधारणा
- स्वयंपाकासाठी लागणाऱ्या वेळात मोठी बचत
- महिला सक्षमीकरणाला चालना
📞 संपर्क व अधिक माहिती:
👉 PMUY हेल्पलाईन: 1800-266-6696
👉 अधिकृत वेबसाइट: www.pmuy.gov.in
उज्ज्वला योजना महिलांसाठी केवळ एक गॅस कनेक्शन देणारी योजना नाही, तर ती महिलांना आरोग्य, सक्षमता आणि स्वयंपूर्णतेकडे नेणारी वाटचाल आहे.